Ken je dat verhaal al van de chimpansee en de schildpad?
Toen in 2011 ons huwelijk dreigde om te vallen zijn wij naar een relatietherapeut geweest, gewoon om te kijken of er nog iets te repareren viel. De fase van repareren bleek een al lang gepasseerd station en ondertussen zijn we keurig gescheiden. Maar van die ene sessie bij die therapeut is me altijd één verhaal bijgebleven: Dat van de chimpansee en de schildpad. En tot op de dag van vandaag helpt het me om te zien wat er gebeurt in relaties, die van mij maar ook die van de mensen die ik coach.
Want wat blijkt? Wij leren op jonge leeftijd hoe we moeten omgaan met conflicten. We hebben namelijk allemaal de behoefte aan veiligheid en verbinding. Maar waar de ene mens onder druk een schildpad wordt die zich terugtrekt, zal de ander een expressieve chimpansee worden. Grapje van de natuur: Schildpadden voelen zich aangetrokken tot chimpansees en vice versa. En dat geldt niet alleen binnen partnerrelaties, maar ook vaak voor vriendschappen en zakelijke relaties.
Zullen we dus even naar de verschillen kijken?
Eerst de schildpad: Dit type mens heeft geleerd om zich stilletjes terug te trekken als de dingen pijnlijk worden. Je hoort ze even niet meer, reactie op mailtjes blijven uit, het wordt stil. De pootjes worden onder het schildje gestopt, het koppetje wordt ingetrokken… en zo blijft de schildpad rustig wachten totdat de bui weer voorbij is.
Nu de chimpansee. Die voelt dat de relatie niet lekker loopt en eist dat erover gepraat wordt. Dit type mens wil duidelijk de verbinding voelen, wil aandacht en kan volledig in paniek raken als de schildpad zijn verdwijntruc doet.
Als de chimpansee dus wil praten, omdat hem iets dwarszit, zal hij met lading zoiets zeggen als: “We moeten eens nodig praten!” De schildpad reageert hierop vooral op de lading die de chimpansee non-verbaal overbrengt. Het gevolg is dat hij zich onmiddellijk terugtrekt in zijn schild. Hierop gaat de chimpansee kloppen op dat schattige schildje: “Hallo daar…!! Geef even antwoord ja, ik praat tegen je!” De schildpad zal zich nu nog meer terugtrekken. Aangezien de chimpansee in paniek is en het gevoel heeft dood te gaan als er geen contact komt, gaat hij dansen, springen en pakt desnoods de schildpad met schild en al op om het door elkaar te schudden.
Wat is dan het uiteindelijke resultaat? De chimpansee voelt zich niet meer gezien door het schildpadje en haakt resoluut af. Wég met die schildpad! Op deze manier hoeft de chimpansee de paniek en de eenzaamheid niet meer te voelen. Ondertussen haakt ook de schildpad af en trekt zich steeds maar verder terug, ver weg van de hysterische aap met al z’n gedoe.
Herken je dit? Gelukkig kan je leren hoe het ook ánders kan. Ik leg het je graag uit.